ازن در دندانپزشکی
در ابتدا به معرفی ازن می پردازیم .
ازن یک ترکیب طبیعی است که از سه اتم اکسیژن تشکیل شده است. در طبیعت، به شکل گاز در استراتوسفر در غلظت 1 تا 10 ppm یافت وجود دارد . به طور مداوم از O2 مولکولی ایجاد شده و به آن تخریب می شود . ازن در دندانپزشکی جای خود را پیدا کرده است .
این گاز قدرت ضد عفونی بالایی دارد و می تواند باکتری ها، قارچ ها، ویروس ها و خیلی از میکروارگانیسم های دیگر را از بین ببرد . برای همین سال هاست که به استفاده از آن در تماس مستقیم با انسان مجوز داده شده است . و در صنایع و مکان های گوناگونی مورد استفاده قرار می گیرد .
از این رو گاز ازن به شکل گسترده ای به عنوان ضد عفونی کننده استفاده می شود .
کمی به تاریخچه این امر بپردازیم :
در طول جنگ جهانی اول ، گاز ازن برای درمان قانقاریا (سیاه مرگی) گازی پس از سانحه ، زخمهای عفونی ، سوختگیهای گاز خردل و فیستول در سربازان آلمانی مورد استفاده قرار گرفت . ازنتراپی از سال 1880 تا 1932 به عنوان یک داروی جایگزین در ایالات متحده پذیرفته شد .
تا به امروز ، ازن درمانی یک روش درمانی شناخته شده در 16 کشور بوده است . حتی ازن در صنایع غذایی هم کاربرد دارد . یعنی ما محصولاتی را می خوریم که با ازن ضدعفونی شده اند . که می توانید اینجا راجع به آن بیشتر بخوانید . و در همان مطلب تاریخچه مجوز دادن به ازن برای ورود به صنایع غذایی هم پیدا خواهید کرد .
آیا استفاده ازن در دندانپزشکی قابل اعتماد است؟
در جواب می توان گفت که؛ اگر به اندازه استفاده شود بله
چون در جهان استاندارد های بسیار سفت و سختی در رابطه با ضد عفونی کننده ها ، چه در صنایع غذایی ، چه در کشاورزی ، چه در ضد عفونی آب و … وجود دارد . و دندانپزشکی در این قضیه یک استثنا نیست .
با مطالعاتی که انجام می شود؛ در روش استفاده ، مدت استفاده و علت های استفاده به خوبی مورد بررسی قرار می گیرند. پس از استفاده از ازن در دهان خود به دست دندانپزشک حرفه ای نترسید .
این دو تصویر ساختار آناتومی دندان را نشان می دهند . در مطالب بعدی همین بخش نیاز به پرداخت به ساختار آناتومی کامل و دقیق دندان خواهیم داشت . پس در این مطلب فقط به معرفی مختصر می پردازیم:
تاج : بخشی از دندان که آن را می بینیم همان تاج است و از مینا، عاج و پالپ (مغز دندان) تشکیل شده است. بزرگی تاج وشکل آن، ظاهر دندان را تعیین می کند.
ریشه: ریشهدرون حفره دندانی قرار دارد. یعنی در واقع دروناستخوان فک می باشد.
مینا: مینا در واقع همان پوشش سفیدرنگی است که روی سطح تاج می باشد و ما اون رو می بینیم. مینا هیچ عصبی ندارد و سفت ترین ماده در کل بدن است.
عاج: قسمت عمده دندان عاج آن است. رنگی کرم دارد. عاج از عصبها و رگهای خونی (پالپ) تاج و ریشه محافظت می کند.
پالپ: به عصبها و رگهای خونی مغز دندان یا هماند پالپ می گویند.
سمنتوم: سمنتوم پوشش آهکی نازک روی ریشهها می باشد.
در مورد ساختار و ویژگی ها و از آن طرف بیماری ها و عفونت های تمام این بخش ها و تاثیر ازن بر آن ها در مطالب دیگر همین بخش بیشتر صحبت خواهیم کرد.
ورود ازن به دهان در دندانپزشکی
به طور کلی و خلاصه ازن به سه روش وارد دهان ما می شود:
- گاز ازن
- آب ازن دار
- روغن ازن
مطالعات نشان داده اند که اگر در کانال ریشه، آب ازن دار به مدت 3 الی 4 دقیقه وارد کنیم. تاثیرات مثبت ضد عفونی کننده زیادی خواهیم گرفت.
آب ازن دار می تواند در محلول های شستشوی دندان هم استفاده شود.
روغن ازن را می توان در پانسمان های دندان استفاده کرد.
و گاز ازن را هم پس از متمرکز کردن آن روی دندان می توان به دندان اعمال کرد ولی باید توجه کنیم که از تنفس این گاز توسط بیمار جلوگیری کنیم.
به طور کلی ازن روی در صنعت دندانپزشکی و روی دندان به سه شکل کاربرد دارد.
1- کاربرد بیرونی ازن روی دندان
2- کاربرد درونی ازن درون دندان
3- کاربرد ازن روی ریشه دندان
در واقع این ترکیب است که به ما می گوید چه تاثیری و به چه میزان خواهیم گرفت. برخی نتایج این ترکیب را در زیر خواهیم دید.
برخی از مطالعات و ارزیابی های مفید انجام شده روی تاثیر ازن در دندانپزشکی :
مطالعات روی دو گروه انجام شد .
گروه اول با ازن تراپی و گروه دوم بدون ازن تراپی
1– ارزیابی پتانسیل ضد میکروبی گاز ازن و فتودینامیک تراپی (PDT) در شرایط آزمایشگاهی
مشاهده شد که درمان با کلرهگزیدین یا هیپوکلریت به عنوان یک کنترل مثبت عمل کرد، در حالی که نمونه های درمان نشده به عنوان کنترل منفی عمل کردند.
نتیجه: ازن گازی شکل و PDT کمترین تأثیر را بر روی زنده ماندن میکروارگانیسم های سازمان یافته در یک بیوفیلم پوسیدگی زا داشتند.
2– ارزیابی سمیت سلولی ازن گازی و آبی
روش انجام: سمیت سلولی ازن گازی و آبی بر روی سلول های اپیتلیال دهان انسان و سلول های فیبروبلاست لثه در مقایسه با آنتی سپتیک های ایجاد شده در مدت زمان 1 دقیقه و در مقایسه با آنتی بیوتیک مترونیدازول در مدت 24 ساعت
پس از آن؛ تعداد سلول ها، فعالیت متابولیک، اتصال Sp-1، سطح اکتین و آپوپتوز بررسی شد.
نتیجه: ازن آبی بالاترین سطح زیست سازگاری ضد عفونی کننده های آزمایش شده را نشان داد.
3– بررسی اثر آب ازن دار بر میکروارگانیسم های دهان و پلاک دندانی
روش انجام: نمونه های پلاک دندانی با 4 میلی لیتر آب ازن دار به مدت 10 ثانیه در تماس ازن قرار گرفتند.
مشاهده شد که هیچ میکرو ارگانیسمی باقی نمانده است.
نتیجه: آب ازن دار برای از بین بردن میکروارگانیسم های گرم مثبت و گرم منفی دهان و کاندیدا آلبیکنس خوراکی در کشت خالص و همچنین باکتری های موجود در بیوفیلم پلاک موثر بود و بنابراین ممکن است برای کنترل میکروارگانیسم های عفونی دهان در پلاک دندان مفید باشد.
4- استفاده از یک مدل آزمایشگاهی بیوفیلم برای شبیه سازی رسوب زیستی سیستم آب واحد دندانپزشکی
روش انجام: عملی بودن، مقرون به صرفه بودن و کارایی ضدعفونی کننده های مختلف (از جمله ازن) را در مقایسه با آب استریل به عنوان یک کنترل منفی ارزیابی شد.
مشاهده شد که ازن، همانطور که به مدت 10 دقیقه اعمال شد، باکتری های زنده را به طور کامل حذف نکرد (65٪ کاهش در تعداد کل زنده بیوفیلم) و همچنین بیوفیلم را حذف نکرد (57٪ کاهش در پوشش بیوفیلم)
نتیجه: در حالی که بسیاری از ضدعفونیکنندهها به کاهش کافی در تعداد کل موجودات زنده دست مییابند، ممکن است لزوماً بیوفیلم ناخواسته را از سطوح لوله حذف نکنند.
5– ارزیابی تاثیر آبیاری با آب ازن دار بر تکثیر سلول های لیگامان پریودنتال چسبیده به سطوح ریشه
روش انجام: بیست و سه دندان مولر سوم کاملاً تازه استخراج شده بدون آنتاگونیست در بیماران بین 20 تا 35 سال
نتیجه: شستشوی دو دقیقه ای دندان های کنده شده با آب ازن دار غیر ایزوتونیک نه تنها منجر به پاکسازی مکانیکی می شود، بلکه سطح ریشه را نیز ضد عفونی می کند، بدون اینکه تاثیر منفی بر سلول های پریودنتال باقی مانده روی سطح دندان داشته باشد.
حرف آخر:
ازن در دندان پزشکی کاربرد گسترده ای دارد و استفاده درست از آن منافع بسیاری دارد.
مطالعات انجام شده روی تاثیر ازن در واحد داندان پزشکی خیلی بیشتر از این حرف ها هستند. و مطالعات خیلی جالبی روی این کاربرد انجام شده است که در مطالب بعدی همین بخش به آنها خواهیم پرداخت.
محصولات
